Spreektekst Ton Elias A.O. Luchtvaart d.d. 18 december 2012

MdV, Bij dit AO behandelen we een grote verscheidenheid aan onderwerpen. Enkele, zoals het emissiehandelssysteem voor de luchtvaart (ETS) en de werk- en rusttijden voor vliegpersoneel, zijn al in eerdere Algemeen Overleggen aan de orde geweest, ik wil me dan ook in de mij toegemeten tijd concentreren op een aantal nog niet besproken zaken.

Ik heb, als nieuwbakken woordvoerder op dit terrein, begrepen dat de vorige staatssecretaris flink gestimuleerd moest worden om stappen te zetten op luchtvaartgebied. Wel is er van zijn hand een nieuwe luchtruimvisie verschenen, die het luchtruim een broodnodige vereenvoudiging en kwaliteitsverbetering biedt. Zo is het luchtruim nu nog ingedeeld in tien afzonderlijke militaire en civiele delen, maar moet volgens de plannen van het kabinet worden herverdeeld in 3 delen, die zowel civiel als militair zijn.

Verder wordt het mainport gebonden luchtverkeer (de vliegtuigen van en naar Schiphol dus) gescheiden van het overige luchtverkeer. Graag hoor ik van de nieuwe staatssecretaris, die naar ik hoop net wat meer noordelijke dadendrang dan haar voorganger heeft,  wat het concrete plan is bij de invoering van deze nieuwe luchtruimvisie, wat de VVD-fractie betreft is dat hoe sneller hoe beter, maar wel graag zonder dat het luchtverkeer voor Schiphol de vliegbewegingen naar regionale vliegvelden wegdrukt, want ook regionale luchthavens van nationale betekenis moeten de mogelijkheid houden zich te ontwikkelen. Wanneer kan de staatssecretaris de nieuwe luchtvaartvisie in de lucht hebben? De commissie-Alders constateerde overigens dat er een groot gebrek is aan wederzijds vertrouwen tussen de twee grootste spelers in de Nederlandse luchtvaart, Schiphol en KLM. Wat is de mening van de staatssecretaris hierover?

Toen ik mij aan het inlezen was op de luchtvaartportefeuille viel me op dat er al jaren wordt gesproken over plannen om Vliegveld Lelystad op te stuwen in de vaart der volkeren. Ook vandaag staat het weer op de agenda. Vliegveld Lelystad moet tot 45.000 extra vluchten van Schiphol gaan opvangen wanneer daar de norm van 510.000 jaarlijkse vluchten is bereikt. De groei op Schiphol blijft echter gezien de huidige economische situatie achter bij de verwachtingen, waardoor de prikkel om de problemen bij Lelystad op te lossen dreigt te verzwakken. Onder het motto  “het dak moet gerepareerd worden als de zon schijnt” lijkt het nu juist verstandig om vaart te zetten achter de ontwikkeling van vliegveld Lelystad, zodat dit een daadwerkelijk alternatief voor Schiphol zou kunnen vormen wanneer de economie weer aantrekt. Overigens zal ook Vliegveld Eelde in 2013 voorzien zijn van een verlengde baan, ziet de staatssecretaris hier nog mogelijkheden?

De staatssecretaris is van mening dat vooral niet mainport-gebonden vluchten de uitwijk naar Lelystad moeten nemen, dat zijn de zogenaamde budget carriers en chartervluchten naar vakantiebestemmingen. Momenteel zijn die maatschappijen echter met nog geen tien paarden naar Lelystad te slepen, omdat de landingsbaan er niet lang genoeg is, er nog geen plaatselijke luchtverkeersleiding is en Lelystad Airport zonder auto vanuit de randstad slechts met zeer grote vasthoudendheid te bereiken is dan vergt het mét auto nog eens veel meer tijd dan bij Schiphol het geval is. Een kip-en-ei-discussie dreigt te ontstaan, want zonder een substantieel hoger aantal vluchten zullen de benodigde investeringen in infrastructuur natuurlijk ook uitblijven. In antwoord op de vragen van de VVD-fractie ligt de voortgang van de ontwikkeling van Lelystad in handen van de exploitant die een business case moet opstellen. Ik zou graag van de staatssecretaris willen weten welke planning hierbij is voorzien, en hoe de overlast voor omwonenden zoveel als mogelijk is wordt beperkt. Een aantal budget carriers, zoals ArkeFly, is de mening toegedaan dat een uitbreidingsplan voor Vliegveld Lelystad financieel niet onderbouwd is, wat is de reactie van de staatssecretaris hierop?  Met het openen van de Hanzelijn lijkt vliegveld Lelystad voor reizigers uit Noord- en Oost-Nederland overigens al een betere optie dan de criticasters ons willen doen geloven.

Dan kort nog een aantal andere zaken. Onder meer in antwoord op vragen van de VVD-fractie naar aanleiding van een artikel in NRC Handelsblad, liet de staatssecretaris weten dat er geen aanwijzing is voor het ontstaan van gezondheidsschade door giftige vliegtuigdampen. Doordat dit een sterk in de wetenschappelijke belangstelling staand onderwerp is waar veel onderzoeken over verschijnen, wachten wij deze graag met de staatssecretaris af.

Vorige week verschenen er berichten in de media over het verminderen van 3000 late avondvluchten op Schiphol. Dit is een resultaat van de zogenaamde Alderstafel Schiphol, waarin alle belanghebbenden vertegenwoordigd zijn. De vermindering (van 32.000 tot 29.000 late avondvluchten) moeten binnen drie jaar tot stand worden gebracht. Gezien de langdurige discussie die hier aan vooraf is gegaan en het feit dat alle partijen er nu mee kunnen instemmen, sluit de VVD-fractie zich hier graag bij aan.

Vanuit de Europese Commissie is een voorstel gekomen voor een verbeterd extern luchtvaartbeleid, wat erop gericht is om a) een eerlijke en open concurrentie tot stand te brengen en b) een groeistrategie op basis van meer Europa te bewerkstelligen. In z’n algemeenheid nou niet iets waar de VVD-fractie sterk voor warmloopt, maar in luchtvaartverband wat mij betreft essentieel en noodzakelijk om als Europese Unie te kunnen concurreren met kapitaalkrachtige andere landen. De regering neemt hier heel verstandig het standpunt in dat een aantal zaken goed in EU-verband geregeld kan worden, maar dat de Commissie naar de mening van Nederland te vaak roept dat álles in de luchtvaart beter EU-breed kan worden geregeld, zonder dat dit uit de feiten blijkt.

Ook op de agenda staat een brief over de Bloemendalerpolder, een te realiseren woonwijk bij Muiden die al jaren punt van discussie is. Het rijk bemoeit zich hiermee omdat de te bouwen wijk zich binnen de geluidscontouren van Schiphol valt. Dit betekent dat maatregelen bij ontwikkelingen moeten worden meegenomen om geluidhinder te beperken en dat terughoudend met woningbouw moet worden omgegaan. De minister geeft aan dat zij toekomstige bewoners vroegtijdig en goed wil informeren over geluidshinder en afspraken hierover wil vastleggen in overeenkomsten. Steun hiervoor van de VVD-fractie, wil graag de verzekering van de staatssecretaris dat deze overeenkomsten ook juridische deugdelijk zijn en het niveau van een herenakkoord te boven gaat.

Tot slot MdV, het kwam mij ter oren dat er nog altijd sprake is van een verbod om te vliegen met reclamevliegtuigjes op zondag, dit tot grote ergernis van ondernemers. Dit verbod is ooit ingevoerd om de zondagsrust te garanderen, maar inmiddels wat mij betreft volkomen achterhaald. De zondag is gewoon een dag als alle andere dagen en het is aan de ondernemer om te bepalen of hij wil vliegen met reclame op zondag of niet. Graag hoor ik van de staatssecretaris of zij bereid is dit verbod uit de 21^ste eeuw en dus uit de wet te halen.