MdV, Wij hebben in dit huis, sinds de heer Graus dit debat op 26 mei van vorig jaar “preventief” aanvroeg, een aantal keer gesproken over de positie van KLM en van Transavia binnen Air France-KLM en ook over het economische belang van die positie voor de spilfunctie van Schiphol en in zekere mate ook Eindhoven, Rotterdam en straks ook Lelystad.

Voor ik daar opnieuw meer over zeg wil ik eerst de hypocrisie in deze Kamer benoemen en de krokodillentranen hekelen die veel partijen over de KLM plengen. Wij kunnen vanuit Den Haag namelijk behoorlijk wat doen voor het behoud en de versterking van wat de ‘mainportfunctie’ van Schiphol heet. Maar als ik de voorstellen bezie die ik hier langs hoor komen, dan zijn veel partijen in dit huis vaak meer bezig met het pesten van Schiphol en de luchtvaartwereld in plaats van op te komen voor reële belangen van omgeving en omwonenden. In plaats van dat ze zich sterk maken voor groeiruimte voor Schiphol, voor betere bereikbaarheid over weg en spoor van de luchthaven, leggen ze zout op elke milieu- of geluidsslak die voorbijschuift. En in plaats van te snoeien in regelgeving en belastingen voor luchtvaartmaatschappijen, zodat Nederlandse luchtvaartmaatschappijen niet nodeloos op achterstand staan ten opzicht van buitenlandse concurrenten, komen ze met nieuwe regels of belastingen aanzetten.

Dus graag wat méér meewerken en meedenken mét Schiphol en de KLM en wat minder wetten en geboden aannemen tégen Schiphol en de KLM zeg ik tegen de collega’s, als ze tenminste menen wat ze over de KLM zeggen en het niet alleen maar verkiezingspraatjes voor de vaak zijn.

Dan over de KLM zelf. De positie van de VVD is daarbij altijd zeer helder geweest: parlementen besturen geen bedrijven en zeker geen luchtvaartmaatschappijen, daarvan komen namelijk ongelukken. Er zijn echter, bij de overname van KLM door Air France in 2004, wel afspraken gemaakt, die in 2010 onder de heer Eurlings in uitgeklede vorm zijn bevestigd en die er kort en goed op neerkomen dat de netwerkkwaliteit van Schiphol gegarandeerd blijft. En daar zullen wij nieuwe ontwikkelingen binnen het bedrijf op beoordelen en de staatssecretaris aan blijven houden.

Politici besturen het KLM-bedrijf niet, maar ze horen natuurlijk van alles, ook vanuit de binnenkamers van dat bedrijf én ze kijken naar de markt. Dan stellen ze dingen vast en die spreken ze uit, in zaaltjes, op werkbezoek en uiteraard ook in dit parlement. Van belang lijkt mij dan vooral dat het bedrijf concurrerender wordt. Zo laat bijvoorbeeld British Airways zien dat het goed mogelijk is om in deze tijd winstgevend en succesvol te zijn als Europese luchtvaartmaatschappij, concurrentie of niet. Vooral bij het Franse deel maken wij ons zorgen over het gebrek aan snelheid en urgentie om tot betere prestaties en lagere kosten te komen. Maar we moeten onszelf ook geen illusies maken: ook KLM heeft nog veel werk te verrichten. We horen teveel geluiden van binnen over overbodige managers en gebrek aan daadkracht om daarin te snijden. Het is echter de top van KLM die dat moet doen, niet wij hier.

Voor zover Franse politici zich met Air France bemoeien is het wél zaak dat Nederlandse politici ons belang bij hen onder de aandacht brengen. De nieuwe staatssecretaris heeft er wat ons betreft goed aan gedaan door vrijwel direct na haar aantreden in oktober vorig jaar naar Parijs af te reizen om daar het belang van KLM voor Nederland scherp te markeren en een aantal voor Nederland essentiële toezeggingen te herbevestigen. Blijft zij op regelmatige basis tijden contact houden met haar Franse collega, de heer Vidalies; is de situatie bijvoorbeeld tijdens het staatsbezoek van de koning en koningin aan Frankrijk vorige week nog aan de orde gekomen? En wat is de laatste stand van zaken met betrekking tot de zo gewenste kostenbesparingen vanuit Parijs, zo vraag ik de staatssecretaris? Wat is er waar van de geruchten dat het Elysée een stroman in de directie heeft benoemd en dat er voor de Franse verkiezingen weinig tot niks terecht gaat komen van hervormingen die eventueel de machtige Franse vakbonden tegen de haren in zouden strijken?

En dan de zeggenschap. De Franse staat verhoogde in mei vorig jaar haar belang in Air France-KLM om zo te voorkomen dat speculatieve aandeelhouders meer ruimte kregen en afgelopen najaar maakte het bedrijf bekend 40% van de aandelen van Transavia Frankrijk en een “minderheidsbelang” in Transavia Nederland, beiden in handen van KLM, over te willen brengen naar het overkoepelende bedrijf. Hoe staat het hiermee? En klopt het dat het vergrote belang van Frankrijk tijdelijk is. Zo ja, wanneer zal de Franse overheid dit weer van de hand doen?

Wij hopen dat de AirFrance – KLM snel en doeltreffend dringend noodzakelijke hervormingen ter hand neemt en roepen het kabinet op om druk op de Franse politiek te handhaven om dit in ieder geval niet tegen te werken.  Het is aan het bedrijf zelf om concurrerender te worden en aan ons als politici om het ze niet moeilijker, maar makkelijker te maken.