MdV, door de Nederlandse luchtvaartsector is een vliegvakantie voor veel landgenoten makkelijk en betaalbaar, hebben honderdduizenden Nederlanders een goede boterham en is Nederland wereldwijd een van de meest gewilde vestigingslocaties voor internationale bedrijven.

Mensen maken zich echter ook zorgen: Kan Schiphol nog wel doorgroeien in de komende jaren, juist nu een explosieve groei van de luchtvaart wordt voorspeld? En kan dat zonder geluids- en milieuellende voor omwonenden? Blijft KLM nog wel die echte Nederlandse trots, waar ruim 30.000 gezinnen van leven? En kunnen er nog wel huizen bijgebouwd worden in steden onder de rook van de luchthaven, zodat ook onze kinderen betaalbaar kunnen wonen?

Een grote uitdaging dus, voor de luchtvaartsector, maar ook voor ons als politici. En als ik de stukken lees voor vandaag valt me op dat, na een flitsende start van de staatssecretaris, een aantal dossiers vrijwel tot stilstand zijn gekomen, of zelfs achteruit gaan. Als schaatsster Ireen Wüst die moeizaam naar de finishlijn glijdt, terwijl er nog een aantal ronden op de klok staan, lijkt de staatssecretaris haar overdrachtsdossier al aan het schrijven terwijl er nog maanden te gaan zijn. En dat is, gezien het aantal problemen op haar bord, niet de ambitie die de VVD-fractie graag van haar ziet. Ik wil dan ook dat we na vanmiddag weer met veel meer urgentie en daadkracht aan de slag kunnen!

Te beginnen met onvoorstelbaar nieuws over Lelystad Airport, dat pas een jaar later open zou gaan doordat de Luchtverkeersleiding niet op tijd mensen zou kunnen leveren. Mijn fractie vindt dit onverteerbaar en is zeer teleurgesteld in het summiere briefje dat de Kamer gisteravond ontving. Ik heb dan ook veel vragen: Hoe heeft dit kunnen gebeuren, terwijl vanaf 2009, ik herhaal: vanaf 2009 (!) bekend is dat Lelystad er gaat komen? Wanneer kreeg de staatssecretaris de eerste signalen dat opening in april 2018 wel eens zeer lastig zou kunnen worden? Mij bereiken geluiden dat Schiphol de staatssecretaris in januari al indringend bevraagd heeft hierover. Klopt dat? Welke stappen heeft ze toen genomen om in te grijpen? Waarom is de Kamer pas gisteren geïnformeerd, terwijl de vorige berichten – twee weken geleden nog – veel positiever van toon waren? [Brief Dijksma 17-11-16 voortgang uitvoering luchtruimvisie meldt: “Ook wordt met volle inzet gewerkt aan de realisatie van de luchtzijdige bereikbaarheid van de luchthaven Lelystad”] En hoe kijkt de staatssecretaris terug op het lange getreuzel of de luchtverkeersleiders nu wel dan niet onder de Balkenendenorm moeten vallen? Zijn deze problemen niet een uitvloeisel van onrealistisch links gezeur over salarissen? Let wel: het toekomstig functioneren van Lelystad draait om werkgelegenheid op en rond Schiphol en de spilfunctie van deze luchthaven. Graag een uitgebreide reactie, waarbij het voor de VVD essentieel is dat dag en nacht wordt doorgewerkt aan het desnoods gefaseerd openstellen van Lelystad en dat het ingroeimodel van 2000 vluchten en oplopend wel gewoon volgens plan van start gaat, zodat daar niet óók vertraging optreedt. Ik wil dat de staatssecretaris alles uit de kast trekt om gewoon in april 2018 te beginnen. Wat kost het inhuren van luchtverkeersleiders uit het buitenland? Waarom staat daar niks over in de brief? Uiteraard kost dat geld, dat begrijp ik. Misschien moet u wat later beginnen met het station Schiphol te verbouwen; daar had u wel ineens honderden miljoenen voor. [uit ERTMS-gelden; European Rail Traffic Management System] Waar een wil is is een weg. Waarom wilt u een externe toets op dit alles? Vertrouwt u uw eigen besluitvorming niet? Of vertrouwt u de Luchtverkeerleiding Nederland niet? Waarom zet u geen luchtverkeersleiders van Defensie in, al is het maar tijdelijk? Alles uit de kast, mevrouw de staatssecretaris. Ik kondig alvast aan dat ik als de antwoorden niet krachtdadig zijn ik een plenaire afronding van dit Algemeen Overleg zal aanvragen.

En dan de Omgevingsraad Schiphol, die met een advies dient te komen over toekomstige groei van Schiphol en extra bouwruimte voor gemeenten als Haarlemmermeer, Aalsmeer en Zaanstad. Dit advies had er al kunnen liggen, maar er schijnt gisteravond pas een plan van aanpak te zijn geformuleerd. Hoe zou de staatsecretaris het functioneren van de Omgevingsraad Schiphol in de afgelopen maanden kenschetsen? En de weinig constructieve uitingen die we in de media hebben kunnen vernemen? [Telegraaf 14-11: ORS-leden: “luchthaven en vliegsector rommelen met de lawaaicijfers om stiekem door te kunnen groeien”] Wordt dit geëvalueerd? En wat is de uiterste datum voor een advies van ORS, voordat de staatssecretaris als aangekondigd zelf met haar standpunt komt?

We zien dat Schiphol bij de huidige groei in 2017 vol dreigt te raken, omdat de 500.000 vliegbewegingen dan worden bereikt. In het Aldersakkoord [aangepast akkoord januari 2015, p. 3], dat door kabinet [brief Mansveld 10-03-2015] en Kamer is overgenomen, staat echter: “De hinderbeperking die gerealiseerd is tot het moment waarop de 500.000 bereikt wordt, mag door de sector gebruikt worden voor volumegroei.” De sector becijfert deze hinderbeperking op 34%, en zelfs als er conservatievere cijfers worden gehanteerd, betekent dit dat Schiphol tot 2020 een gezonde groei kan doormaken met bijbehorende kansen voor de werkgelegenheid. Waarom wordt hier niet snel invulling aan gegeven, zo vraag ik de staatssecretaris? Helemaal omdat “afspraak is afspraak” juist een hoeksteen is van het Aldersakkoord. Dit is voor mijn fractie een zeer belangrijk punt, waar ik echt vandaag klip-en-klaar uitsluitsel over wil hebben.

Het kabinet wil niet bijdragen aan de beveiligingskosten op Schiphol, maar kondigde in de actieagenda wel hulp bij innovatieve maatregelen inclusief financiering aan. [p. 21 Actieagenda]. Inmiddels is die financiering ook van de baan. [Brief Dijksma securitykosten Schiphol 17-11, p. 3] En dat is wel wat erg karig. Waarom deze beleidswijziging bij wat eigenlijk al de enige overgebleven actie was uit de actieagenda? Kan de staatssecretaris dit heroverwegen? Schiphol wordt zo wel erg aan haar lot overgelaten. En ook wat betreft de KMar wordt Nederland opgeroepen om de hoeveelheid KMar-personeel te vergroten zodat alle controles volledig conform de “Schengen-grenscode” uitgevoerd worden. [p. 2 KMar-brief] Wat betekent dit concreet? En waarom is dit tot nu toe niet gebeurd? Kan de staatssecretaris garanderen dat in geen geval concessies aan de veiligheid worden gedaan?

Dan als laatste punt de taxi-overlast, want de vers gelande zakenreiziger of toerist maakt nu kennis met ons prachtige land door direct buiten de vertrekhal van Schiphol lastiggevallen te worden door taxi-ronselaars. Onder de 4000 (!) taxichauffeurs op de luchthaven breken geregeld gevechten uit en passagiers moeten door beveiligers worden begeleid. Dit is een onacceptabele gang van zaken en desastreus voor de duur bevochten reputatie van Schiphol. Het kan niet zo zijn dat de standplaats een vrijplaats blijft waar de Nederlandse overheid geen grip op krijgt. De staatssecretaris heeft ook laten weten er klaar mee te zijn en er ligt een algemeen aangenomen motie Smaling-Visser-Hoogland om hier een eind aan te maken. Wat is de stand van zaken en wanneer kunnen concrete oplossingen worden verwacht?

Tot zover MdV, een aantal luchtvaartdossiers waar de VVD echt meer resultaat op wil zien. Tijd voor een eindsprint van de staatssecretaris!